Logo

Kraków – serce Małopolski 

Kraków, leżący nad Wisłą, to kolebka polskiej kultury i swoisty fenomen urbanistyczny; dawna stolica kraju, miejsce koronacji, a później wiecznego spoczynku władców Polski. Przyciąga od dawna: uczonych – najstarszym w kraju uniwersytetem, artystów – klimatem kulturalnym, a pielgrzymów – sanktuariami i relikwiami świętych. 

Ściągają tu też turyści zwabieni atmosferą miasta, zabytkami, a ostatnio również pamięcią o papieżu Janie Pawle II. W 1978 roku Kraków (Stare Miasto w obrębie Plant oraz Kazimierz – dawna dzielnica żydowska) został wpisany na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.

Wśród wielu wybitnych ludzi związanych z Krakowem wymienić należy: papieża Jana Pawła II, poetów noblistów – Czesława Miłosza i Wisławę Szymborską, Tadeusza Kantora – twórcę awangardowego teatru Cricot 2, dramatopisarza Sławomira Mrożka, Stanisława Lema – legendę polskiej fantastyki, Stanisława Wyspiańskiego – malarza, poetę, dramaturga, projektanta, autora m.in. witraży zdobiących kościół Franciszkanów, czy dr Feliksa Jasińskiego „Mangghę“ – twórcę kolekcji japoników prezentowanych obecnie w ufundowanym przez Andrzeja Wajdę Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha“.

Rynek Główny –największy średniowieczny plac Europy (200 m × 200 m), wytyczony w czasie lokacji miasta w 1257 roku. Z dawnej zabudowy zachowały się Sukiennice, Wieża Ratuszowa, kościoły Mariacki i św. Wojciecha oraz otaczające plac kamienice.

Droga królewska – dawna trasa uroczystych przejazdów orszaków królewskich. Wiedzie od kościoła św. Floriana, obok Barbakanu i zachowanych fragmentów murów miejskich, przez Bramę Floriańską, ul. Floriańską na Rynek Główny, dalej przez ul. Grodzką i Kanoniczą do Zamku Królewskiego na Wawelu. Wędrówka nią pozwala zobaczyć najcenniejsze kościoły i najciekawsze kamienice miasta.

Świat zabytkowych piwnic – rozciąga się pod kamienicami Starego Miasta. W gotyckich korytarzach i sklepionych pomieszczeniach piwnic znajdziemy liczne restauracje, kluby, teatry i kabarety. W rejonie Rynku Głównego takich piwnic – niepołączonych ze sobą – jest ponad 100.

Bazylika Mariacka skrywa we wnętrzu jeden z największych gotyckich ołtarzy w Europie. Poliptyk o wymiarach 11m × 13 m został wykonany w drewnie lipowym przez Wita Stwosza – artystę z Norymbergi – w latach 1477–1489. Z Wieży Mariackiej co godzinę grany jest hejnał. Jego dźwięki nagle się urywają: to na pamiątkę legendarnego trębacza, który został zastrzelony przez Tatarów planujących podbój miasta.

Sukiennice – gotycko-renesansowa budowla, ozdobiona attyką z maszkaronami, projektu Santi Gucciego – to dawne kramy sukienne, a dziś jeden z najpopularniejszych pasaży handlowych w Europie. Na piętrze znajduje się Galeria Malarstwa Polskiego XIX w., a pod powierzchnią ziemi rozciąga się trasa turystyczna Podziemia Rynku.

Mury obronne, które kiedyś opasywały cały Kraków, do dziś zachowały się tylko we fragmentach (najdłuższy ma ok. 200 m). Z dawnych obwarowań przetrwały: XV-wieczny Barbakan, Brama Floriańska z 1307 roku, baszty: Pasamoników, Stolarska i Ciesielska oraz budynek Arsenału. Po murach można się przespacerować, pod nimi – kupić obrazy, rzeźby i biżuterię, zaś w Barbakanie – zobaczyć turnieje rycerskie i posłuchać koncertów.

Teatr im. Juliusza Słowackiego – mieści się w eklektycznym gmachu powstałym w  latach 1891–1893, wzorowanym na Operze Paryskiej. Wzniesiono go według projektu Jana Zawiejskiego na miejscu wyburzonych średniowiecznych szpitali. Jest to jeden z najpiękniejszych budynków teatralnych w Polsce.

Uniwersytet Jagielloński – najstarsza polska uczelnia założona w 1364 roku. Studiowali tu m.in. Mikołaj Kopernik i Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Najsłynniejsze budynki uniwersytetu to gotyckie Collegium Maius (najstarszy zachowany budynek uniwersytetu) i neogotyckie Collegium Novum. W pierwszym z nich ma siedzibę Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego; najcenniejszym eksponatem jest globus jagielloński z około 1508 roku, na którym po raz pierwszy zaznaczono Amerykę. Dziś uniwersytet kształci około 30 000 studentów.

Dama z Gronostajem – słynny obraz Leonarda da Vinci przedstawiający Cecylię Gallerani, ukochaną księcia Mediolanu Ludovica Sforzy. Obraz powstał na desce orzechowej (54,8 × 40,3 cm) pod koniec XV w. Obraz „Dama z gronostajem” znajduje się w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie, przy ul. Pijarskiej 15,

Wzgórze wawelskie (228 m n.p.m.) mieści najcenniejszy zespół zabytków polskiej architektury i kultury: Zamek Królewski, katedrę oraz rezerwat archeologiczno-architektoniczny Wawel Zaginiony. Zamek Królewski na Wawelu, przebudowany w czasach ostatnich Jagiellonów (XVI w.), słynie z renesansowych krużganków i flandryjskich arrasów (tkanin dekoracyjnych). W zachodniej części zamku znajdują się fragmenty pierwszej świątyni wawelskiej z pocz. XI w. (rotunda św.św. Feliksa i Adaukta). Na Wawelu obejrzymy jedną z najciekawszych w Europie kolekcji sztuki wschodniej (m.in. namioty, kobierce, broń). Katedra wawelska św.św. Wacława i Stanisława to sanktuarium patrona Polski – św. Stanisława Biskupa. Odbywały się tu koronacje królów Polski, tu też chowano władców, bohaterów i wieszczów narodowych. We wnętrzu zwraca uwagę barokowa konfesja św. Stanisława i renesansowa kaplica Zygmuntowska.

Kazimierz krakowski to na poły żydowska, na poły chrześcijańska dzielnica. Niegdyś było to leżące już za Wisłą odrębne miasto, założone przez króla Kazimierza Wielkiego w 1335 roku. To tutaj chrześcijańskie kościoły św. Katarzyny i Bożego Ciała sąsiadują z najstarszą w Polsce bożnicą, XVI-wieczną Synagogą Starą oraz z niewiele młodszymi synagogami Poppera (około 1620 r.) i Remuh (1557 r.). Tu też znajdziemy słynny kościół na Skałce (zob. s. 24) oraz Muzeum Etnograficzne z bogatymi zbiorami sztuki ludowej. Obecnie Kazimierz należy do najpopularniejszych dzielnic Krakowa – pełno tu kafejek, restauracji i galerii. Z kolei Trasa zabytków żydowskich pozwala poznać zabytki i historię społeczności żydowskiej odgrywającej dawniej ważną rolę w życiu miasta.

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha Kraków

Kraków jest siedzibą jedynej w Polsce instytucji popularyzującej kulturę japońską. Podstawę kolekcji Muzeum Manggha stanowią prace zgromadzone przez Fundację Kyoto–Kraków Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz-Wajdy, a przekazane Muzeum w 2006 i 2007 roku. Oryginalna, nowoczesna forma budynku mieszczącego muzeum to dzieło sławnego japońskiego architekta współczesnego Arata Isozaki, zaś inicjatorem powstania muzeum był znany polski reżyser filmowy Andrzej Wajda. Mimo nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych, gmach charakterem nawiązuje do tradycyjnej architektury japońskiej. Podstawą zbiorów muzeum jest kolekcja pisarza i kolekcjonera Feliksa Jasieńskiego (1861–1929), podarowana przez niego krakowskiemu Muzeum Narodowemu w 1920 roku. Jasiński, zafascynowany kulturą Japonii, nosił przydomek Manggha. Ogromna kolekcja sztuki japońskiej liczy 6,5 tys. eksponatów. Ponadto w muzeum działa Szkoła Języka Japońskiego pod patronatem Fundacji Japońskiej.