Góry i parki narodowe

Tatrzański Park Narodowy (TPN) 

To jedyny w Polsce park o charakterze wysokogórskim, chroniący najwyższe z polskich gór. Wyodrębnia się w nim dwa obszary – Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie. Do największych atrakcji przyrody nieożywionej na terenie parku należą: najwyższy szczyt Polski Rysy (2499 m n.p.m.), leżące u jego podnóża jezioro Morskie Oko oraz kolejne jeziora znajdujące się w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Najsłynniejsze tatrzańskie jaskinie, których liczbę szacuje się na ponad 800, to Wielka Jaskinia Śnieżna (najgłębsza i najdłuższa w Polsce, ale niedostępna dla turystów), a także otwarte dla zwiedzających: Mroźna, Raptawicka, Mylna i Obłazkowa oraz Smocza Jama i niewielka Dziura. Atrakcją TPN są również wodospady, np. Wodogrzmoty Mickiewicza czy Wielka Siklawa – najwyższy wodospad w Polsce (70 m).

W 1992 r. Tatrzański Park Narodowy oraz jego słowacki odpowiednik (TANAP) uzyskały status Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery UNESCO.

Park narodowy jest bardzo dobrze udostępniony dla zwiedzających, a w najbardziej atrakcyjne miejsca dotrą również osoby niepełnosprawne.

Szczególnie warto zobaczyć:

• Morskie Oko to jezioro polodowcowe typu karowo-morenowego. Morskie Oko nazywano niegdyś Rybim Stawem lub Rybim Jeziorem, dlatego, iż jest to jedno z nielicznych naturalnie zarybionych jezior tatrzańskich. Szlak do Morskiego Oka rozpoczyna się na parkingu w Palenicy Białczańskiej. Trasa oznaczona szlakiem w kolorze czerwonym wiedzie łagodnie do góry około 3 godziny. Morskie Oko urzeka otaczającą go wspaniałą panoramą. Warto też odbyć spacer wokół jeziora, by spojrzeć na Schronisko PTTK Morskie Oko z przeciwnego brzegu. Bardziej wytrwali turyści mogą podejść do Czarnego Stawu pod Rysami i po drodze spojrzeć na Morskie Oko z innej perspektywy. 

• Kolej linowa na Kasprowy Wierch (o wysokości 1987 m n.p.m.)– od 1936 roku pozwala odbyć podróż w świat tatrzańskiej przyrody podziwianej z lotu ptaka. To jedyna w Polsce wysokogórska kolej linowa. Dolna stacja kolejki znajduje się w zakopiańskich Kuźnicach, pośrednia na Myślenickich Turniach i górna na szczycie Kasprowego Wierchu. Działa przez cały rok, zabierając do podwieszonego na linach wagonika 60 osób. Kasprowy Wierch to nie tylko najbardziej znany szczyt w Polsce, ale także jedyne miejsce, gdzie choć przez chwilę można poczuć się jak w Alpach. Górna stacja znajduje się zaledwie 25 metrów poniżej szczytu Kasprowego Wierchu. Zlokalizowane są tam również: restauracja, toalety, poczekalnia oraz niewielki sklepik. Z góry roztaczają się wyjątkowe widoki. Można podziwiać Wysokie Tatry i Tatry Zachodnie, a także Zakopane i pobliskie wioski wygodnie ułożone w dolinach, u stóp gór. 

Pieniński Park Narodowy. 

Powstały w 1932 r. Pieniński Park Narodowy jest najstarszym w Polsce. Wspólnie ze swym słowackim odpowiednikiem chroni główne pasmo Pienin od Czorsztyna po Szczawnicę z imponującymi skalistymi szczytami Trzech Koron (najwyższy szczyt w parku, 982 m n.p.m.), Sokolicą, Czerteżem i Czertezikiem oraz unikatowy przełom Dunajca, meandrującego pośród wapiennych skał Pienin. Osobliwością parkowej fauny jest jedno z ostatnich w kraju stanowisk motyla niepylaka apollo.

Szczególnie warto zobaczyć:

• Spływ tratwami po Dunajcu – najsłynniejszą atrakcją turystyczną parku jest tradycyjny spływ tratwami po Dunajcu. Spływ Dunajcem odbywał się kiedyś w dłubankach z topoli, jednak dzisiaj są to tratwy składające się z pięciu elementów złożonych z sosnowych desek i związanych liną. Części tratwy łatwo i szybko można rozłożyć do transportu. Na tratwie flisackiej mieści się 12 osób i dwóch sterujących flisaków. Spływ trwa od 2 do 3 godzin, co zależy od pogody i stanu wody. Podczas oglądania widoków flisacy gawędziarsko opowiadają o legendach pienińskich oraz o ciekawych historiach i wydarzeniach. Warto przemierzyć Przełom Pieniński w różnych porach roku, gdyż widoki w innych szatach roślinnych są spektakularne.

• Redyk – czyli wypas owiec. Redyk rozpoczyna się z dniem świętego Wojciecha (23 kwietnia), a kończy w św. Michała (29 września). W tym okresie na halach górskich możemy zobaczyć pasterzy wypasających owce. Od końca kwietnia także bacówki (tradycyjne domki pasterskie) wracają do życia i kuszą przyjemnym zapachem dymu wędzonego sera. W Małopolsce z mleka owczego wytwarzany jest ser regionalny – oscypek (twardy ser wędzony) oraz jego delikatniejsze wersje sery takie jak bryndza i bundz, czy orzeźwiająca żętyca do picia. Niezwykle widowiskowym jest jesienny Redyk w Szczawnicy, podczas którego bacowie z juhasami przepędzają owce z górskich hal do miejsc, w których spędzą mroźną zimę. To niecodzienne wydarzenie, bardzo głęboko związane z miejscową tradycją, przyciąga co roku liczne grono turystów, chcących zobaczyć stada owiec spacerujących ulicami miasta i przejść wraz z nimi przez centrum w towarzystwie muzyki i tradycyjnych góralskich strojów.

Ojcowski Park Narodowy

Usytuowany na północ od Krakowa, to najmniejszy park narodowy w Polsce. Mimo to na jego terenie znajdują się jedne z najbogatszych w kraju stanowisk roślin naczyniowych, kolonie nietoperzy i niezwykłe formy skalne. Najbardziej spektakularna jest Dolina Prądnika – istna galeria krasowych dzieł. Spotkamy tu wysokie (niekiedy na kilkadziesiąt metrów) skały o fantazyjnych kształtach (Maczuga Herkulesa, Igła Deotymy), wywierzyska (źródła krasowe) i mnóstwo jaskiń (ich liczbę w parku szacuje się na ponad 400). Do zwiedzania udostępniono m.in. Grotę Łokietka, gdzie podobno przed wiekami ukrywał się późniejszy król Polski, i Jaskinię Ciemną. W parku zobaczymy też dwa zamki – w Ojcowie i Pieskowej Skale . Symbolem parku jest nietoperz.